5 παραδοχές & 5 τρόποι να βρεθούμε με τα παιδιά μας στις σύγχρονες «αλάνες»

Aς ξεκινήσουμε με κάποιες παραδοχές, πράγματα που σκεφτόμαστε σχεδόν καθημερινά:

1. Ως γονείς πλέον δεν έχουμε αρκετό χρόνο, δεν έχουμε μία μόνο πηγή γνώσης, δεν έχουμε ίσως τις ειδικευμένες γνώσεις για να προσεγγίσουμε τους νέους. Τις περισσότερες φορές, δεν έχουμε διάθεση.

2. Τα παιδιά μας αλλάζουν γρήγορα. Κυρίως αλλάζουν συνήθειες. Διαθέτουν περισσότερες από μία πηγές αλλά και τρόπους ενημέρωσης, διαθέτουν πολλαπλά μέσα άμεσης επικοινωνίας, μαθαίνουν γρηγορότερα. Γεννήθηκαν με το τηλεκοντρόλ στο κομοδίνο των γονιών τους, και ως κυρίαρχη παιδική ανάμνηση έχουν την εικόνα ενός από τους δύο (στην καλύτερη περίπτωση) να δουλεύει ή και να ξεκουράζεται πίσω από την οθόνη του υπολογιστή.

3. Ο ρόλος του σχολείου αλλάζει. Δεν υφίστανται πλέον τα όρια της παραδοσιακής αίθουσας. Μέσα από μαθητοκεντρικά εκπαιδευτικά μοντέλα, αναπτύσσεται (ή θα έπρεπε να αναπτύσσεται) μια «κουλτούρα» δοκιμής, πειραματισμού και καινοτομίας, που μετατοπίζει την εκπαιδευτική διαδικασία από την παθητική μεταφορά της γνώσης στη συνεργατική μάθηση, την κοινωνική ενσωμάτωση και την ανάπτυξη ανώτερων ικανοτήτων όπως αυτορρύθμιση, κριτική ικανότητα, ενσυναίσθηση.

4. Οι ρυθμοί της ζωής είναι γρηγορότεροι. Η ανασφάλεια και το άγχος αγγίζουν τους υψηλότερους δείκτες. Κάθε τρία χρόνια (ίσως και λιγότερο πλέον) η γνώση ανανεώνεται, ζούμε στην ψηφιακή εποχή. Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών «ήρθαν για να μείνουν» βρίσκοντας εφαρμογή σχεδόν σε κάθε τομέα της ζωής μας.

5. Οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα το παιχνίδι των παιδιών μας. Ο παιδαγωγός Friedrich Fröbel είχε πει πως «το παιχνίδι είναι η πιο αγνή και εμπνευσμένη δραστηριότητα του ανθρώπου».

Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, ως γονείς καλούμαστε να προσαρμοστούμε ώστε να είμαστε κοντά στο παιδί μας, να το εμπνέουμε, να ανταποκρινόμαστε στις γονεϊκές μας υποχρεώσεις.

«Αόρατοι» γονείς…

Μία από τις κυρίαρχες ικανότητες του γονιού είναι να μένει «αόρατος» με την ερμηνεία που δίνει η παιδαγωγός Μαρία Μοντεσόρι για τον δάσκαλο: «Τα παιδιά τώρα δουλεύουν σαν να μην υπάρχω».

«Αόρατος» γονιός, μια ικανότητα με την οποία θα πρέπει να είναι εφοδιασμένος ο σύγχρονος γονιός και δεν αποκτάται καθόλου εύκολα. Είναι αποτέλεσμα γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών.

Για να μπορέσουμε να «βρεθούμε» με τα παιδιά μας στις σύγχρονες αλάνες με τους ίδιους όρους θα πρέπει:

- Να αποκτήσουμε γνώσεις που μας λείπουν:

Να μάθουμε, αλλά κυρίως να κατανοήσουμε, τους κανόνες του παιχνιδιού στις σύγχρονες «αλάνες». Να ανακαλέσουμε δικές μας μνήμες και εμπειρίες, να αναλύσουμε τα σύγχρονα δεδομένα. Να διερευνήσουμε τα νέα μέσα και να ανακαλύψουμε νέους τρόπους προσέγγισης προσαρμόζοντάς τους στις ανάγκες τις δικές μας και των παιδιών μας. Πάνω απ’ όλα, να αξιολογήσουμε τη νέα κατάσταση και τις συμπεριφορές. Να μάθουμε πότε, τι και πώς να τους μαθαίνουμε, πότε να παρεμβαίνουμε, πότε να επεμβαίνουμε.

- Να καλλιεργήσουμε δεξιότητες που μας λείπουν:

Να επικοινωνήσουμε αξιοποιώντας τα νέα μέσα, τα ψηφιακά εργαλεία, που πρέπει να τα καταλαβαίνουμε όλοι. Να εργαστούμε ομαδικά με τα παιδιά μας αποδεχόμενοι τους διαφορετικούς μας ρόλους. Να διαπραγματευτούμε τρόπους προσέγγισης των θεμάτων που τα απασχολούν και

- Να αναπτύξουμε στάσεις και αξίες που μας λείπουν:

Να καθίσουμε στη θέση των παιδιών μας, «να μπούμε στα δικά τους παπούτσια». Να συνεργαστούμε, να κουβεντιάσουμε. «Μαθαίνουμε καλύτερα κάνοντας… αλλά μαθαίνουμε ακόμα καλύτερα αν συνδυάσουμε τη δράση με την ομιλία και το στοχασμό πάνω σ΄ αυτά που κάνουμε», είχε πει ο πρωτοπόρος της εκπαίδευσης Seymour Papert.

- Να διαβάσουμε μαζί με τα παιδιά μας:

Στα νέα ψηφιακά διαδραστικά βιβλία ενσωματώνονται πολυτροπικά κείμενα, τρισδιάστατα μοντέλα, βίντεο, συστήματα αυτοαξιολόγησης και πολυμεσικοί μικρόκοσμοι. Πρόκειται για μια εντελώς νέα εμπειρία που αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ο μαθητής αλληλεπιδρά με το περιεχόμενο του βιβλίου και τον καθιστά χρήσιμο, ευχάριστο, δημιουργικό και αποτελεσματικό «εργαλείο».

- Να παίξουμε μαζί τους:

Ένα παιχνίδι που υποστηρίζει τη μάθηση και που σκοπό έχει να καλλιεργήσει ένα μυαλό που ερευνά, έτσι ώστε να κατανοήσει τον κόσμο και τον εαυτό του. Να συμμετέχουμε ευχάριστα, χωρίς να παρεμβαίνουμε, να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη της φαντασίας, να τους παρέχουμε τον απαραίτητο χρόνο και χώρο. Να τους μάθουμε να διαχειρίζονται την επιτυχία, αλλά και το σημαντικότερο: την αποτυχία. Είναι πολύ καλή ευκαιρία ώστε να αναπτύξουμε μια διαγενεακή αλληλεγγύη.