Είναι το παιδί μου εθισμένο στα ηλεκτρονικά παιχνίδια;

Το ότι όμως κάτι είναι συνηθισμένο δεν σημαίνει ότι είναι και φυσιολογικό. Και φυσικά τα παιδιά θα παίξουν, και βέβαια η τεχνολογία τούς δίνει τη δυνατότητα να διασκεδάσουν με ευφάνταστα παιχνίδια διαδικτυακά, δισδιάστατα ή τρισδιάστατα, μέσα από υπολογιστή, τάμπλετ, κινητό ή παιχνιδομηχανές.

Τα παιχνίδια νέας εποχής επιτρέπουν στο παιδί να εισχωρεί σε έναν ενιαίο εικονικό κόσμο που υποστηρίζει εκατοντάδες ή χιλιάδες χρήστες την ίδια στιγμή και του επιτρέπει να αλληλεπιδρά μαζί τους.

Είναι όλοι παίκτες στο ίδιο παιχνίδι, άγνωστοι μα και γνώριμοι μαζί, και κυρίως μοιράζονται το ίδιο πάθος. Ή ίσως εθισμό;

6 πράγματα που πρέπει να γνωρίζουμε για τον εθισμό στα παιχνίδια:

1. Τα διαδικτυακά παιχνίδια στα οποία παρατηρούμε φαινόμενα εθισμού είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια μαζικής συμμετοχής ρόλων (ΜΜΟ-RPG).
2. Το μεγαλύτερο ποσοστό των εθισμένων είναι άντρες και αγόρια (σ.σ. ο μπαμπάς και το παιδί που λέγαμε αρχικά).
3. Ο εθισμός σχετίζεται με υψηλά επίπεδα άγχους, επιθετικότητας και χαμηλού επιπέδου αυτοελέγχου.
4. Η διαφορά της υπερβολικής χρήσης και του εθισμού έγκειται στις αρνητικές συνέπειες που παρατηρούνται στην καθημερινότητα του εφήβου.
5. Ο εθισμός στα παιχνίδια επιφέρει πτώση στη σχολική επίδοση.
6. Οι παίκτες που παίζουν πάνω από 41 ώρες την εβδομάδα είναι σχεδόν βέβαιο ότι αντιμετωπίζουν αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή τους και θεωρούνται εξαρτημένοι.

Πώς θα ξέρω ότι το παιδί μου είναι εθισμένο;

Για τη διάγνωση οι ασθενείς πρέπει να πληρούν τουλάχιστον 5 από τα ακόλουθα 9 κριτήρια κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους:

1. Υπερενασχόληση με τα διαδικτυακά ηλεκτρονικά παιχνίδια
2. Ψυχολογικά συμπτώματα στέρησης της συμπεριφοράς ή απόσυρσης από αυτή (π.χ άγχος, ευερεθιστότητα)
3. Ανοχή (η ανάγκη ολοένα να αυξάνεται το χρονικό διάστημα ενασχόλησης με το παιχνίδι)
4. Ανεπιτυχείς προσπάθειες να ελέγξουν ή να οριοθετήσουν την συμμετοχή τους στο παιχνίδι
5. Απώλεια του ενδιαφέροντος σε προηγούμενες προσφιλείς ενασχολήσεις (hobby)
6. Συνεχιζόμενη χρήση παρά τη συνειδητοποίηση του προβλήματος
7. Εξαπάτηση μελών της οικογένειας και/ή θεραπευτών
8. Χρήση των διαδικτυακών ηλεκτρονικών παιχνιδιών ούτως ώστε να διαφύγουν από αρνητική συναισθηματική διάθεση
9. Το να έχει θέσει το άτομο σε κίνδυνο ή και να έχει απωλέσει μία σχέση, εργασία ή εκπαιδευτική ευκαιρία. 

Το ξέρατε ότι: Η Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία ενέταξε τη Διαταραχή Διαδικτυακού Παιχνιδιού (Internet Gaming Disorder) στις επίσημα προτεινόμενες ψυχικές διαταραχές.

Επίσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στην υπό έκδοση νέα επίσημη ταξινόμηση των ψυχικών διαταραχών, ICD-11, περιλαμβάνει τη Διαταραχή Ηλεκτρονικού Παιχνιδιού και την περιγράφει ως:

1. Ένα πρότυπο μόνιμης ή επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς βιντεοπαιχνιδιού, διαδικτυακού και μη, που εκδηλώνεται με:
2. Μειωμένο έλεγχο στο παιχνίδι (π.χ., έναρξη, συχνότητα, ένταση, διάρκεια, τερματισμός, πλαίσιο).
3. Αύξηση της προτεραιότητας που δίνεται στα παιχνίδια, στον βαθμό που τα παιχνίδια υπερισχύουν των άλλων συμφερόντων ζωής και των καθημερινών δραστηριοτήτων.
4. Συνέχιση ή κλιμάκωση του παιχνιδιού παρά την εμφάνιση αρνητικών συνεπειών.

Όπως σε όλα τα είδη εθισμού, οι αρνητικές αυτές συνέπειες είναι πολύ σοβαρές καθώς επηρεάζουν πολλούς τομείς της ζωής του παιδιού όπως οι: προσωπικός, οικογενειακός, κοινωνικός και εκπαιδευτικός ενώ το πρότυπο της συμπεριφοράς μπορεί να είναι συνεχές ή επεισοδιακό και επαναλαμβανόμενο.

Η συμπεριφορά αυτή είναι συνήθως εμφανής για μια περίοδο τουλάχιστον 12 μηνών προκειμένου να δοθεί μια διάγνωση, αν και η διάρκεια μπορεί να μειωθεί αν πληρούνται όλες οι διαγνωστικές απαιτήσεις και τα συμπτώματα είναι σοβαρά.

Ποιος μπορεί να βοηθήσει το παιδί;

Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας πλέον αναγνωρίζουν τη σοβαρότητα μίας τέτοιας κατάστασης, κατά συνέπεια σε περιπτώσεις διαγνωσμένου εθισμού χρειάζεται η αντιμετώπιση από έναν εξειδικευμένο ειδικό Ψυχικής Υγείας, ιδίως όταν υπάρχει υψηλή συννοσηρότητα με άλλες ψυχικές παθήσεις.

*Χρήσιμα στοιχεία:

Πρόσφατη έρευνα στο Α.Π.Θ έδειξε ότι ανάμεσα στους εθισμένους φοιτητές:

1. 1 στους 3 είχε καθαρό εθισμό χωρίς κάποια άλλη συνοδό πάθηση.
2. 1 στους 4 είχε ένα συννοσηρό κλινικό σύνδρομο (κατάθλιψη, αγχώδη διαταραχή, χρήση ουσιών, ΔΕΠΥ, ψυχωσική διαταραχή)
3. 1 στους 5 είχε συνοδό διαταραχή προσωπικότητας (ιδίως ναρκισσιστική ή μεταιχμιακή)
4. 1 στους 5 είχε και συννοσηρό κλινικό σύνδρομο και διαταραχή προσωπικότητας.